Suit Cover|Garment bag Manufacturer in China
municipalidad provincial de huacaybamba     [email protected]

gramática quechua chanka pdf

»

gramática quechua chanka pdf

CATEGORY AND TAGS:
Uncategorized
ranking de matricula unac
  • Specifications

Aya. Todos los niños, nacidos de matrimonio o fuera de matrimonio, tienen derecho a igual protección social. Awa Sobaco Wallwa Sobar Qaquy Sobra Puchu Sobrar o guardar comida para alguien Chanikuy Sofocarse Rupapakuy Soga de paja Qiswa Soga Waska Sol Inti Sólido geométrico Umiña Solo Sapalla Soltar Kachariy Sollozar Hikikyay Sombra Llantu Sombrero Ruqu Sonaja Chilchi Soñar Musquy Soñador Musquq Soñoliento Puñuysan, churmichasqa Sopa Chupi Sopa, como desayuno Payqu Sopa de trigo Patachi Sopa Lawa Soplador Pukuna Soplar Pukuy Sorber Suquy Sordo Ruqtu Sordomudo Amu, upa Sórdido Mapachasqa Soso Qamya Suave Llampu Suavizar Llampuchay Subir, escalar Qispiy, lluqay 245 Subir Siqay Subida Wichay Súbitamente Qunqaymanta Submúltiplo (Mat.) Arena Aqu Arete Tulumpi Armadillo Irkinchu Arraigarse Sapinchakuy Arrebatar Qichuy Arterias, venas Sirka Articulaciones Muquchu Arverja Alwirha Arrastrarse, reptar Aysakuy Arrear Qatiy Arreglar, embellecer Sumaqchay Arriba Hanay 181 Arriba Wichay Arrodillarse Qunqurikuy, qunquray Asado Kanka Asamblea Rimanakuy Asfixia, ahogo Muki Asfixiar Mukiy Asiento, silla Tiyana Áspero Charpa, qachqa Arquearse Millakuy Astilla Qillpa Asustarse Manchay Atado, bulto, quipe Qipi Atado Chuqu, maytu Atar, amarrar Watay Atardecer Chisiyay Atildarse Allichapakuy Atizar Astiy, kunyay Atrás Qipa Autoridad Kamachiq Ave centinela Liqliqa Avergonzar Pinqachiy Avestruz, ñandú Suri Avisar Willay Waylis, apaychakcha Avispa Axila Wallwaku, wallwa Ayer Qayna punchaw Ayuda, colaborar Yanapay Azadón Rawkana Azufre Salli Azul Anqas Yananiraq anqas Azul marino Azulado Anqayasqa Azuzar Chuschuy 182 B Baba Lawta Bailar Tusuy Tusuq Bailarín Bajar algo Uraykachiy Balanza Llasa tupuna Baluarte Pukara Barrigón Wiksasapa, punruru, punruku Bandera Unancha Bañarse Armakuy Barba Sunka Barranco Qaqa wayqu Barrer Pichay Barriga, estómago Wiksa Barro Mitu Base Siki Base Tiyana Bastante Achka (mat.) Maíz. -Payqa ichuqmi. Ayninakuy. Amuy. Areas de especialización Antropología, Etnología / Lingüística, 20 palabras del idioma Quechua traducidas al Español. Siwarata maqchichkan. Tatki. - Huk kilu kuchinillapi ¿hayka aqnutaq kan? Flor elegida AKLLASUMAQ. (r). Kukupin, ñati. Enjuagar. Nuca. - Puka llimpim yawarqa. (s). Waqra pukuq. (r). - El terreno eriazo no sirve para sembrar. - Machuyasqa uyapa qaran sipuyanñam. Amani. - Todos los años cazan a las vicuñas. Zarigüeya, maca. Hatun kaspipi churasqa si­ñas.Suyukunapa llimpinwan pipuy pipuy awasqa siñas. - Huñusqa uqata huqarimuy. Pisipay. (r). - Tuesta las habas para el desayuno. - Todos los días lleva a la escuela su cuaderno y su libro en una bolsa. Wasiymantaqa manam Iluqsinichu. - Hay que colocar espantapájaros en nuestro maizal. Urinario, letrina. (s). Ñato (a). 1. - ¡Tantata quqawniykipaq rantimuy! (r). Ayni. Qaykuy. Ovillar. Pitapas quwananchikpaq rimapayay. Chiwchi. Madurar 2. kaqlla hatun haun allpa mankahina. Cal, yeso. Uchku kipusqakunawanhina Suchu. Pati. Muya. tutan waqaq qaqchu mana allin riqi; taksa layqacha. - El chairo lo sirven en mate grande. 2. Cubo. Wayita. 2. - Puñunaykipaq puñunaman ustuy. (r). Limpiar. - Introduce el hilo en la aguja gruesa. Pukarikuq Ilimpiq ruruyuq sacha. - El ombligo del bebé ya está cicatrizando. Kallanapi, mana yakuwan yanusqa sara utaq ima kawsaypas. (s). 153 154 Wachu. - Qillqanawan rikchakuyniyta llimpiy. Pisqu. Away. Nariz de animales. Kutamanta rurasqa mikuy. Pisqi.(s). Mitu. 45 - Inkakunaqa inti watanapim bachata qawasqaku. - Mamakutaqa yanapanam. Suave. Purutuhina mikuy. (r). - Manchanasta wiksan wiñarqun. (s). (s). Hachiy. (s). Qillichay. (s). Piki. Kasqanmanta huk Ilimpiman tikray. (s). - Ima Ilakipas nanaypas rikurimuptin ñawinchikmanta wiqi sutumuyta qallaykun. (s). Fredy Scott Arango Quicaño. Planta. - Algunos hombres son enemigos de la escuela. Qusñi­hina Ilimpi. - Vamos a jugar en esa pampa. En esta página analizaremos la familia lingüística quechua, pero antes te dejo unos links de mi curso gratuito: Curso gratuito para aprender quechua: Contáctame por WhatsApp o Telegram: WhatsApp: +51 978 705 986 Telegram cañigua, kiwicha. - Véndeme ponche. Amarrar. - El pelo del choclo es rubio. Kawa. (s). Pobre. - Las ojotas de mi abuelo no se acaban. - Mana mikunanpaq kaptin runa masinkunata qayakun. Plomo (metal). Según el cuadro la palabra quechua, está conformada por una raíz, seguida de varias clase de sufijos; que se - Qué bonito canta el jilguero. - Umayki punkiruptinqa, chullunkuwan laqay. Lima - Perú Qayana: 615-5800 www.minedu.gob.pe 2014 - 03643 yupanawan Perú Suyupa hatun Ñawichana wasipi churasqa Hecho el Depósito Legal en la Biblioteca Nacional del Perú N° 2014- 03643 Kay qillqasqa maytutaqa, manam pipas mirachinmanchu, mana paqarichiqkunapa siminwanqa Perú suyupi mirachisqa / Impreso en el Perú / Printed in Perú RIQSICHIKUY Yachakuq qari warmi warmakuna, Qari warmi amawtakuna, Tayta mamakuna, Runa simi rimaqkuna, Llapan kamachikuqkuna: Kay qillqasqapa sutinmi qichwapi SIMI PIRWA, ninchikmantaqmi SIMI QULLQA nispapas, SIMI TAQI nispapas. Ñawpa runakunapa - Yurisqanmantam willu masiyqa. - Alcánzame un cántaro de chicha. Putquypi kisu ruray. Nadie será condenado por actos u omisiones que en el momento de cometerse no fueron delictivos según el Derecho nacional o internacional. 1. (s). (s). - Los años anteriores aparecieron muchos niños huérfanos. - Me gusta demasiado la carne. Kacharisqa pacha; mana ancha watasqa. (s). - ¡Arrea a los animales para que coman! (r). Lechuza, mo­chuelo. Imapas qispichiy; imapas ipay, 2. - Warmi wachananpaqqa Ilumpaytam qaman. Hatun. - La autoridad del pueblo está gobernando bien. 1. - Del cuero de la vaca hacen ojotas. Bayeta. Tanka. Rapra. Tinya. 2. (s). Lápiz, lapicero. Tuya. (s). Defenderse. (r). Machay. Chirillawan chakichisqa papa. (s). 148 machkay miski mikuy. 3. - Kurpawanqa amam chamqanakunachu. Piar. kaqlla hatun uqi pisqu. (s). Samasqa, saykusqa. Vivir 2. Nido. Ima qusqapas hapiy, aypariy; pipas anri niy. - Ayúdame a deshierbar la chacra de alverjas del frente. Kay punchaw, kananpuni. - Tarukapa aychanqa miskikullanmi. Metro. - Achka millwatam tisachkan. Unquy musyay. - El perro murió por la enfermedad. ).Pasapasqa mikuy; chunya mikuy. - Huk ayas kawsarirqun. Chaki rurukunamanta kutasqa kawsay. - Parischanwanmi kullku purin. Crudo. 2. Flecha. Puchqu. Ququtuwa.Torcaza. Manaña yachay wasimanta ayqinapaqmi taytay hamutawarqa. Machka. Imapapas pakikuynin, Ilikikuynin. Pimantapas imamantapas hayllanmanta chukcha sayarisqahina asukuy. Runapa chawpi wiksanpi - Uywakuna pampapi purinku. - Mullipa kallmanqa manam llasanchu. Llamapa uwihapa qurapapas sisan, kaypim huk sachakuna wiñamunapaq muyan rikurimun. (s.r.). Waqay. - Kuchipa hayaqninqa puchqullipaq allin. Nudo Kirkinchu. (s). Artículo 24.- Toda persona tiene derecho al descanso, al disfrute del tiempo libre, a una limitación razonable de la duración del trabajo y a vacaciones periódicas pagadas. Sukulluway. (s). Taklla. - Llatanniyuq quwi tiqtiqa miskisum. Pampaman qunqurita churay; muquwan pampapi sayay; kumukuy. (s). Tallar. Warmi chichuchiypas wachachiypas. Mamallaqtanchikpaunanchankuna Kutuy. Kikinchikpa kallpanchikpi hapipakuspa suyay. 1. lmatapas ruranapaq ri­may. (r). (s). Wayrawan kuska purin. - Por favor, dame pan. (s). - Compro la casa con mucho dinero. - La lagartija está soleándose. - Un anciano no debe emborracharse. 2 (s) Imapapas ukun, sunqunpuputin. - El hombre quiere ganar a todos. - Allintam yachachin yachachiqqa. (s). qunqayllamanta kallpawan samay wischuy. Sinqawan musyay, sinqaykachay. Mana puyuyuq hanaq pacha kaqlla Ilimpi; chirapapa pichqa Ilimpin. 16 - Amu warmataqa manam pinqachinachu. Iskay makiwan kawsaykuna tupusqa. - La rata se asusta viendo al gato. (st.). Mariposa nocturna. Dios tutelar. Millay. - Empujemos la silla hacia el rincón. - En los días festivos hacen pachamanca en mi pueblo. Toda persona tiene derecho a una nacionalidad. (s). (s). Gotear. Kay pachaman chayamuy, wachakuywan 90 Iluqsimuq wawa; tarpusqa wiñamuy. (r). Ichu. (s). - Ponle hierbas aromáticas a esa sopa. Sumaq takiq yanawan qillu Ilimpiyuq pisqu. - Dicen que el murciélago proviene del ratón viejo. - En el guanaco no se puede cargar bultos. Tunay. - Su mujer es muy cariñosa. - Rikchapakuyllam rikchapakun, mana munasqanta ruraspa. Cantuta Qantu Caña de maíz Wiru 188 Caña para fabricar quenas Mamaq Cañihua Qañiwa Capullo Umpa Cara Uya Caracol Churu Carbón Killimsa Cardinales Sutichasqa yupakuna (mat.) Allqu. barbechar, voltear la grama. pakakuspalla apaq runa. Diccionario de Quechua (Runasimi) Ingresa la palabra y el idioma desde el cual quieres realizar la traducción. - En el nido del zorzal había dos huevitos. Mana rikuchikunapaq ayqiy, mana rikuchikuy. hayway. Upa. Brasa. (s). - La sopa está desabrida. Ser o estar. Runawan kuska yachaq huñunasqa uywakuna. - Sapa punchawmi chukchanta sim­pakun. Huella. Humita. Timpuy. - Luego de atrapar los camarones en el mar llevan al mercado. Hampiy. Noche. (r). (s). pulir 2. Lo que queremos alcanzar con esta investigación es subsanar los errores y copar los vacíos en la gramática quechua. 1. - El burro que carga bastante peso arroja mucho pedo. - Aquel hombre tiene buena nariz. - Tutanmi illa turu waqamun. (s). 1. - Lleva a la escuela tu fiambre. (s). Surqaman, pulmunman, yawar chuyachanapaq wayra wischustin apaykuy hinaspa ima asnaypas muskiy. Sol. (s). - El niño está enfermo. Romadizo, resfriado. Toda persona tiene derecho a la protección de los intereses morales y materiales que le correspondan as de que sea autora. Luz, claridad. Waman, suyuntuy, suwiqara. muchacho. Wakapa chuñunman kichka laqakarqamusqa. 2. 2. - Nuestros antepasados tejían muy bien las ropas. - Qasaqa papatam yanurqusqa. Runapa qipa wiqaw urayninpi chankawan tinkuq sinchi aycha. - Yakupi nuyuchisqa saraqa punkirqusqam. - Chaqlay chaqlayta yurata sarurqun. - La patada de mula duele mucho. - Piru suyunchik qispichiqmi José de San Martín karqa. (s). - Hawas pikantita yanuchkanku. - ¡Chitakunata qinchanman qaykurqamuy! Puka. - Saksarquspam kakyakuykun. Apasankay. Todos tienen derecho a igual protección contra toda discriminación que infrinja esta Declaración (...). - Qaynaqa allintam awilunchikkuna mikurqaku. Rikra. - Mi abuelo me está tejiendo un poncho. Pantalón. Wallpapa, pisqukunapa kunkanpi wayaqa; Pisqukuna mikusqan taqinanpaq. - Cortan la planta de molle con el machete. - Tiqtisqa yukaqa miskikullanmi. Escribir. Machu uywakunapa aychanqa anku ankum. - Kichkam raku rukananman tiparqun. - Kukulikunaqa sumaqtam kuyanakunku. Surqa. rurasqa qinaniraq waqachina. 2. - ¡Trae el colador! Qipi allichakuy. 2. (r). Estornudar. - Le ha crecido demasiado el estómago. - Pukay pukay wirpayuq purinku wakin warmikunaqa. Wankar. - El patachi se cocina bien en olla de barro. (s). Parte posterior, atras, detrás. - Le ha golpeado con una boleadora en la cabeza. Watasapa qari, machula qari. Parte baja. Miski yakuyuq sara turuqsu. Ulluta qaway. Chiriwan ritimanpas qasamanpas yakupa tikrakuynin. Qaytu. - En el quechua chanka hay tres voca­les y quince consonantes. Iluqsiynin. Cielo, firmamento. Sacha inchimanta rurasqa Punki. Mareo. Awqa.(s). Mikuy miskichiq tukuy rik­chaq yuyukuna. - Todos los días se trenza el cabello. 2. (s). Kallpay. Llikllaman rikchakun. Tráquea. (s). - Wanukunata qurastin muyuq wayra riku­rirqamun. Imayhina rurana Techar Wasichay Tejer, urdir Away Telaraña Llika Televisor Tili, haru qawana Temblar Katatatay, katkatay Temblor Pacha kuyuy Temer Manchakuy 247 Tender Mastay Tendido Mastasqa Tendón Anku Tener esperanza Suyapakuy Teñir Tullpuy Terminar Tukuy, usyay Términos Tallqikuna Tentación Watiqay Terminar Tukuy Terrón Kurpa Testículo Quruta Teta Ñuñu Textura Imayna kasqan (mat.) Sayanapaq utaq purinapaqpas runapa kaqnin. Mana rakisqa kaspi. - Este trabajo lo terminaremos en diez días. Sólo mediante libre y pleno consentimiento de los futuros esposos podrá contraerse el matrimonio. Yuyaysapa runa. (s). Llalliy. - Qantupa waytanta sumirunpi apan. Lago, laguna, es­tanque. ¡Llumpaytam qanrachachkanchik yachananchik pachata! Paqtachi. Mana uyariq runa. (s). Qura. - ¡Puchkata millwa kawpunapaq apay! - La chacra de la comunidad es un pedregal. El quechua es sufical y aglutinante. Uqupi, punapi, wiñaq Ilañu suq­Ila; chaywanmi wasita qatanku. Conocimiento. 2. 1. Hatun mama qucha hichpanpi rupaq allpakuna. 17 Antara. (s). - El profesor nos gana escribiendo a todos (as). Piwi. Tunquchi. Pawaspanqa sinchitam qaparkachan. tirihupas chakraman wischuy. 1. Sukullukuy, sukulluway. Anyay. Cansarse. (s). Putquy. Trenzar. Igualmente existen publicaciones copias de otras que alteran su estructura. (r). Wichqasqa Cerrar Wichqay Césped Lliwa pampa Cinturón nativo Chumpi Cloquear Uquqyay Coagularse Tikayay Cociente (Mat.) (s). Chakasqa Hipótesis (Mat.) - El fruto del pacae es como el algodón. 26 Champi. Artículo 17 Cuando el gobierno de un Estado Miembro considere que está en riesgo su proceso político institucional democrático o su legítimo ejercicio del poder, podrá recurrir al Secretario General o al Consejo Permanente a fin de solicitar asistencia para el fortalecimiento y preservación de la institucionalidad democrática. - No desperdicies los alimentos, ellos lloran. Qarayasqa aycha, tiquy malaria. Paludismo. - Wak mayupi challwakamusun. - ¡Llama a mi hijo mayor! Iskaynin uya uywa qarawan - Yanusqa papapa qaranta tipllay. (r). Llamapapas uwihapapas kawrapapa chaki akan. Uyllay. Punchaw. Luciérnaga - Anchaq kurum pinchi killa. - Llama rutuy chayaramuchkanña. - Tawa kururmi punchuykipaq kanman. - Irás corriendo a la escuela. La instrucción técnica LL Yachakuqkunapa Simi Qullqa El 10 de diciembre de 1948, la Asamblea General de las Naciones Unidas aprobó y proclamó la Declaración Universal de Derechos Q I C H WA L N Ñ P y profesional habrá de ser generalizada; el acceso a los estudios superiores será igual para todos, en Q función de los méritos respectivos. - Suchuyarqunmi awiluy. Adoptada la decisión de suspender a un gobierno, la Organización mantendrá sus gestiones diplomáticas para el restablecimiento de la democracia en el Estado Miembro afectado. - La carne de venado es muy agradable. - Pisó la rama hasta aplanarse. (s). Arriba. - Suyunchikpa sutinqa Piruwmi. Saqisqa allpa, mana imapas wiñanan allpa, salla salla allpa. (r). (s.t.). kaspicha. (s). Pakpakamanta aswan hatun, tiksu ñawi, umasapa, tutan pawaq, aycha mikuq chiki pisqu. Tawantin Suyu llaqtakunapi hatun kamachikuq. (s). Especie de cacto pequeño. - Huk misita uywasaq. Tikray. Lawsa. (s). - Se forma bastante tizne con el kerosene. - Asnupa kakichun pakirqukusqa. Suskuchiy. Caracol. lmakunapas unanchay. Address: Copyright © 2023 VSIP.INFO. Wañurquspa kaqllamant kay pachaman kutimuy. (r) Pitapas piñasqa 112 Qiñwa. Makiwan qachispa quruntanmanta sara rakiy. - A ese muchacho le dicen burro. (s). - Quwi wanuwanqa allintam sara qispin. Paskasun kay kiputa. (r). Fiambre. Wirpupi uchuy punkichakuna. (s). Ustuy. Iskay siqiwan utaq iskay kaspiwan (huknin sayanpa, huknin kinranpa) huñusqa. Escarabajo. Mastay. - Dónde estaré cuando me agarre la granizada. (s). Yana. (s). Loma. Qichwa. Rumiyasqa allpa. - Uqu ruruqa allinmi ñati hampinapaq. - El niño sopla muy bien la candela. - ¡Arroja el guano a la hondonada! Hiru chalankamanta rurasqa mana sunquyuq ruyru; uchkuchantam chanranyasqan uyarikun. by tinchos_3 in Orphan Interests > Linguistics Una introducción práctica al quechua chanca. Kichiy. 2. Pati, árbol quebradino. lma luq­yaypas musyay. (s). - Es muy hermosa mi escuela. Huñunasqa rantikuqkunapa tiyanan, rantinapaqpas rantikunapaqpas hatun wasi. Voltear. - ¡Yana qaytuta haywamuway! Qasa, lasta. Siwi. Palta. Wawakuna chaylla wiñanku. (s.t. Ponche. - Warmi qari wawata wachakurqun. - El perro macho duerme. (s). escalar. Ñuti. - La teta de la cabra tiene dos pezones. - Haku wak patata. Puñuy. Llinki aywina. Pukuna. Mana llasaq. (s) Kapka. Kuntur. Tusuy. Paqarin. (s). Rupaypi purisqa samay Ruru. (s). Kawsay wiksaman yaykuchiy. Uywa waqasqan tuqyachiq. - Estoy tallando madera para hacer cucharón. Kacharpariy. 2. Churay. Resbaladizo, Liso. (r). - Los cuernos de la taruka crecen como ramas. Puñuy tukuy. Toda persona tiene derecho a una nacionalidad. Qichwa simi. Chunka pichqayuqmanta iskay chun­kakaman yana muhuyuq. Chiraw. Bastón. Pantachiy. (s).Yachaykunapa ñutqu taqi. - Chillpata maskamuy misa takyachinapaq. Imaymana chuku 244 Similar Niraq Simpa, trenza Simpa Sinvergüenza Kullu uya Sistema (Mat.) 95 Pinchi killa. Anaq puka kulluyuq sacha; chiri allpakunapi wiñaq. - Aparecen muchos gusanos cuando se siembra el maíz. Uchuy sayayniyuq. 155 - Siwaratam wakarqusqaku. - Se prepara chicha sabrosa de la jora de maíz. Heces, excremento. - Lleva agua a la casa en el cilindro. 2. - Wallpa aychaqa unquq warmikunapaq allinmi. Rawray. Mercado, plaza. Gallina. - Uywapa tullun rumiyarqusqa. Anaq. (r). - Yukrata mama quchamanta hapispanku qatuman apanku. Tunquri. Llaqta apaq runa. - Por no alimentarse bien se encuentra anémico. Atar, amarrar. Kayra. Sunqu. La instrucción técnica LL Yachakuqkunapa Simi Qullqa El 10 de diciembre de 1948, la Asamblea General de las Naciones Unidas aprobó y proclamó la Declaración Universal de Derechos Q I C H WA L N Ñ P y profesional habrá de ser generalizada; el acceso a los estudios superiores será igual para todos, en Q función de los méritos respectivos. Toda persona tiene derecho a la protección de la ley contra tales injerencias o ataques. (s). Mana munasga mikuykunata qawaspa hukmanyay. Dirigente. Challwanapaq awasqa llika. Yarayma. - Los niños no tienen barba. Chalay. - ¡Yachay wasiman riy! Trama. - El cóndor come carne cruda. - Allin yuyaysapa kanapaq kiwichata mikusun. (s). Barrer. Llimpuy. - Vamos a moler el choclo para hacer humitas. Yuraq puruyuq, qusñiyasqa wasayuq pawaysapa pisqu. Saber, aprender. (s). 2. - Apichuqa qillupas pukapas kullipas yuraqpas kanmi. (s). Paralítico. - Simi wichqasqapiqa manam chuspi yaykunchu. Kuraqman qatiq. - Confeccionan dos conos para ponerlos en su cabeza. Ruyrupi muyuchasqa qaytu. Chulluchispa, sarupaspa Chupi. - A diferencia de los animales, ¿el hombre es inteligente? Qarantin yanusqa hawas. Simipura laqanakuspa kuyanakuy; simiwan imatapas «chuq» nichiy. Hay un aspecto final que debe tomarse en cuenta en relación con el carácter de los diccionarios. (s) Qillamanta rurasqa, sacha utaq imapas takana. Sampa. Runapa uywapa wasa 1. (s). Siwara. Paway. Esforzar, fotalecer. Pillu. (r). Nuyuchiy. Mikuy, arwi arwihina qura, alwirhashina wayuyuq. Sembrar. (r). Qaracha. - Esa araña grande no pica. Turu. Si de algo debemos sentirnos orgullosos los peruanos, y los huancavelicanos en particular, es por tener en nuestras mentes, en nuestros corazones y en nuestras lenguas un idioma tan rico, expresivo . - Él o ella prepara ají de caigua. b. - Habían esparcido la cebada. - Akaklluhinam qaqata tuquchkanki. (s). Esquilar. 2. Uya. Limpio. Waywacha. Pintuy. 2. Aptisqa maki. (s). 25 2. Congelar. Estreñimiento. Artículo 4.- Nadie estará sometido a esclavitud ni a servidumbre; la esclavitud y la trata de esclavos están prohibidas en todas sus formas. Aka kichki. 117 Qusi.(s.t. - Los niños crecen. (s). Tonto. - ¡Haz hervir la zarzaparrilla! Puqusqan­manhinaqa millwan wichin. - El milano come buscando los gusanos que se encuentran en el excremento de la vaca. - Chay kullanchata challwanapaq apasun. Allin yurakuna wiñananpaq qurakunata hurqustin yurakunapa sikinman allpa huñuy. Hanllapakuchkani. Waytaman qatiqnin chinkachikuy. - Llumchuyniyqa allin sunquyuqmi. 58 1. - Kaypim killimsawan qillqasaq. - Remoja la cabuya para hacer una soga. Makita chakita kuyuchispa yakupi tuytuspa ñawpaqman riy. - Había amanecido con nieve el cerro. Llillisqa hita, mata hita. - Ama akatanqahina akata kurpachiychu. Kay. 1. Parwa. Imapas llaspay llaspay taqllasqa. En caso de persecución, toda persona tiene derecho a buscar as lio, y a disfrutar de él, en cualquier país. - Come el chuño. (r). - Yakunayay hapisuptikiqa, aqachata upyaykuy. Millwa puchkanapaq Tiyana. 1. (s). - Para el dolor de muelas es bueno retener en la boca agua con sal. (s). (s). - Kunturqa chawa aychallatam mikun. Chunka. - ¡Ponte la pollera! Pañal del bebé. (s). - Acompañemos en el cortejo fúnebre. - Están calculando si lloverá o no lloverá para sembrar. Qata. - ¡Aporca la papa con el azadón! Escarbar, cosechar tubérculos. Anochecer. Red. Apachita. Artículo 9.- Nadie podrá ser arbitrariamente detenido, preso ni desterrado. Sayayninmanhina raku - ¡Sinqanta samay ama simintaqa! (s). (s). 166 Wira. (s). Cadáver, muerto. (r). - Ñugaykupa huñuykum kuchinillata pichanga. Crecer. Cáscara. Tuyuy. (s). (r) Imatapas makiwan chuqay. Chiraw chayarqamuptinmi uywakuna wañuykuchkan. Suni. (s). Runtupas, aychapas, papapas wirapi, asiytipi yanuy. - Yachay wasiman risqaykita rikurqanim. (s). - Huk hachi saratam kaypi tarpusun. - Las torcazas se cuidan muy bien. Mitumanta rurasqakuna. Sumaq sumaqta pachakarqamusqa. - Winti sinqa warmicham chayamun. - En las noches brama el toro mágico. Toda persona que trabaja tiene derecho a una remuneración equitativa y satisfactoria, que le asegure, así como a su familia, una existencia conforme a la dignidad humana y que será completada, en caso necesario, por cualesquiera otros medios de protección social. Wachakuy. (s.t.). - No se debe defecar en la puerta de la casa. CH ch - ch - Chakanata qillqasun. 1. Salir. (r). - Purun allpaqa manam tarpunapaq allinchu. Sacha sapi mikuy, yuraqpas - ¡Yarqata aspiy chakraman yaku pusanapaq! - La paloma está en su nido. (s). Diente. - Urpiqa Ilampu sunquyuq hawka yachakuqmi. Qari warmi warmakunaqa manam kuraq runakunahinachu rimanku, apu runakunaqa manam wakcha runakunahinachu rimanku, qichwa llaqtakunapas manam chaynallataqa rimankuchu; Iliw runakunam huk niraq qichwa simita rimanchik. - ¡Cómo estaríamos si no hubiera sol! Qina. (s). Chakuy. (s). Harawi rimay; harawi Hawa. Kinwa. Taqllakuy. Millwa kawpunapaq rurana. (r). (r). - Antes de dormir debemos lavar nuestros dientes. Miccionar, orinar. - Es muy difícil coger el wanachu por eso solo se lo comen los pájaros. (r). - La mayoría de la gente come con la mano derecha. - Encienden la candela con chamiza. (r). - Arregla la casa para que se vea bien. Chukchata ñaqchawan Ca­mino, via. Chilliku. Huklaw qawaq; wiksunpaman qawaq. - El diafragma se contrae hacia arriba y se relaja hacia abajo para que entre y salga el aire (a los pulmones). Hatun qampu. Pirqay. - ¡Mamaykipa pulliranta taqsay! SOTO RUIZ, Clodoaldo. - Quechua Para Todos NIVEL BASICO - Degollemos al chancho. Amaruhina umayuq, allillamanta puriq, rumi wasa yunka uru. Kutichinakuy. - Taqyata huñunku yanukunankupaq. Canciones para niños_jp2.zip, Terms of Service (last updated 12/31/2014). Ñuqanchikpaq ruraqta rimayninchikwan utaq sunqunchikwan 18 Apay. (s). Akchi. Manaña imapas wiksapi kap­tin mikuy munay. - Llaqtaypiqa manam waqana kanchu. 1. 1. Runa. Akapa. (s). Uywakunata qiwa qiwapi qawapayay; hawka kananpaq pitapas utaq uywatapas waqaychay. Paqarichiy. Toda persona tiene derecho a salir de cualquier país, incluso del propio, y a regresar a su país. • Quechua Central. Curar. Trompeta de Caracol. - Sani waytata tarikamuni - Encontré una flor morada. 1. - ¡Cuenta las gallinas! Soplar. (r). - Wak apanquraqa manam kachukunchu. (s). Willma, millma. Llukinapaq rurasqa uchuy tantacha. 167 - Urayman hanayman wayra yaykusqan Iluqsimusqanmanhina wisqaqa kuyun. - Cantan bien tocando la tinya en el día de los animales. El quechua ancashinoes un modelo de lengua aglutinante, que utiliza exclusivamente sufijos. Himno, canto triunfal. 1. - Kullutahinam qamta marqachkayki. (r). Kisa. Chakiwan maqay. Igualmente, se puede descargar en PDF. (s). (r). Putka. Titi. 001 al 022. Runakunapa alliqninqa yarupasqam. Killinchu. Asiy. Tarpusqa chakramanta - Paniypa qusanqa llamkaq runam. Qichuy. - Aquel niño conoce mucho. - Las vacas están comiendo paja brava. Wiqi. 1. Ruyru ritichakunahina runtu para. Uchkunta imapas winay. Llukinapaq rurasqa uchuy tantacha. - Sembremos frijol. Awiluyqa upañan kachkan. 119 Rapi. Runa masin chiqniq; pipaqpas mana allin munaq; chiqninakuq utaq maqanakuq. - Sirve la comida para que coman. 108 Yanapawananchikpaq, Ilampu sunquwan, pitapas mañakuy. (s). - Hay camotes de color amarillo, rojo, morado y blanco. Qaramantaraq, hiwimantaraq, pachamantaraq ruraspa chakiman churaku­na. - No puede caminar porque se ha golpeado la cadera. Artículo 14.1. Tuta pawaq uru. 1. (s). 101 Pusay. Mana allin kananpaq imapas rikurimuynin. (s). Hilar. Suqusmanta rurasqa nina Pukara. - Cara / rostro hinchado. (s). - ¡Malliykuy kay apita! Hamuy. (s). api. Mana allin mikusqa runa, ma­na ancha yawarniyuq. Wichqasqa kachariy; imapas ñanchay. Yana puru, yuraq kunka, kur­ku tuspa, anka kaqlla aycha mikuq hatun hatun purun pisqu. Suquy. - ¿Has comido queso frito? - Hatun hatun qucham Titikakaqa. Servir comida. Anchata muyuspa huqarikuq wayra. Vesícula biliar. Qaranmantam saqtatapas chupitapas uchutapas ruranku. Mayupa utaq wayqupa - Wiskakakuna raqchipi chintachkanku. Wakcha. (s). (r). 2. - El enano viene lentamente. Chirimanta intimanta uma - Achka runakunam ñanpi kan. - En el camino hay muchas personas. (s). (s). 121 Riqsiy. Chankay. (s.t.). Alliqninku qawasqa kananpaq huqarikunku. - Agarraron al ladrón siguiendo sus huellas. - La carne de cuy es muy agradable. Hamkayuq, kisu kutayuq, tum­pan uchuyuq, wakatayniyuq kutaspa pitusqa mikuy. Sasa tipina, sasa llikina, sasa ñutuna. Boleadora. - Vamos a pescar en ese río. Ñiqi. Ciempiés. Preparar un bulto 2. Wiru. (s) Yana yuraq huñusqa ñutu llimpi. - Mulli aqata manukuykuni. Crecer de una Wiqru. Ima pachapas. - No crecería ningún árbol si no hubiera tierra. Chuyachaynin Retaceado, con flecos Chillpi Retener algo en la boca Amuy Retirarse Suchuy Reunir, juntar Huñuy Reventar Tuqyay Reverenciar Ullpuy, yupaychay 240 Revolcarse Kuchpakuy Riñón Rurun Río Mayu Rivera Mayu patan, qucha patan Robar Suway Roca Qaqa Rociar agua Chaqchuy Rocío Sulla Rodar, tumbar Kuchpay Rodilla Muqu Rodilla Qunquri Roer Kutkuy Rojo Puka Rojo eléctrico Chiwanway puka Rojo sangre Yawar puka Romadizo, resfriado Rumasiru Rombo Puytu Romper, quebrar Pakiy Romper, rasgar Llikiy Romperse, rajarse, reventarse Panchiy Roncar Qurquryay Ropa Pacha Rosado Qamya puka Rosetas de maíz Pasanqalla Rosetas de maíz Taqi sara Roto, quebrado Pakisqa Roturar, barbechar, voltear la grama Chakmay Rubio Paqu Rueca Puchka Ruiseñor Chiqullu 241 242 S Saber Yachay Sabio, filósofo Amawta Saborear Malliy Sacar agua Wisiy Sacerdote Yaya, kura Saciar Saksay Sacudir Taspiy Sagrado Willka Sal Kachi Salado Puchqu Salida Lluqsina Salir Lluqsiy Salitre Qullpa Saliva Tuqay Salta Chintay Saltar Wintiy Saludar Rimakuykuy, napakuy Sancocharse Chayay Sanguijuela Yawar suqu Sangre Yawar Sapo Hampatu Salvar Qispichiy Sanar Alliyay Sarampión Ruru unquy Sarna Qaracha 243 Sartén Tiqtina Sarta Killi Sauce Lamras Sebo, grasa Wira Seco Chaki Sed Yakunayay Sedimento Qunchu Segmento (Mat.) Anchata muyuspa huqarikuq wayra. Qiya. Cornetero. Kuyuykachanapaq iskay waskawan warkusqa tiyana. - Las semillas no germinan en tierra seca. Yunka chuspi kachukuptin rupapakuspa katatatay unquy. chaqnasqa kay. Nuera. (r). - El quechua es una lengua afectiva. Qurakunapa chawpinpi allpa akunpi pampaspa sapichakunankama wiñachisqa sara. - Construyen la casa comunal para sus reuniones. Iskay ñiqipiñam wawayki kachkasqa. El impreso Gramática quechua Chanka ha sido registrado con el ISBN 978-612-00-2414- en la Agencia Peruana del ISBN. - Runtuchkanñam patukunaqa. (r). Sobre la base de dicho alfabeto el Ministerio de Educación editó y Distribuyo Gramáticas y Diccionarios de cada una de las seis variedades dialectales. Chipi. Yachaq. 35 - Cuando los animales hembras están por parir se les hincha la vagina. (r). 2. (s). Qaripa, machu uywakunapa runtun; kaypim rikurimun yumay churiyakunapaq. Agonizante. Hatun ruraykunarayku llaqtapa kusikuynin, quchuchikuynin. - Qalallapim kawalluyman sillani. Aya uyayuq sipas kinraypi sayachkan. Achka achka atakayuq, kulli lliwqa kaqlla pampa puriq uru­cha. Provincia. Inti watana. Qantu. - ¡Bota las piedras de la chacra! (s). (r.t.). Quñi. - Llasaq rumim kasqa. Sapsa. - Se había desollado el codo. - ¡Huk harawita takisun! La subordinación constitucional de todas las instituciones del Estado a la autoridad civil legalmente constituida y el respeto al estado de derecho de todas las entidades y sectores de la sociedad son igualmente fundamentales para la democracia. - Las autoridades están identificando a las personas. (s). Obedecer. Añu. - lsankapi tunasta pallasun. Tawa ra­prayuq, suqta chakiyuq, sikinpi ulluyuq. - Paqarin mincha allin runa kaytam suyapakuni. - ¿Acaso yo soy espuma de río para desaparecer dando vueltas y vueltas? Pukllaqhinalla musyanapaq pantachikuy. (s). - Wawapa pupun chakichkanña. Akchiq pacha, inti rikurimus­qanmanta inti pakakunankama pacha. Comprar. Exprimir. Upichu. (s). - Mi madre había preparado sopa de olluco. - Chay kamachiq suwa suwa kasqa. - Cada día debemos hacer algo. Samay. Rimaqwan kuska kaq. (s). (s). Rueca. Puyu. - Los muslos terminan en la posadera. - Paña makinmi muqakurqun. - Chay runaqa chiqulluhina rimaysapam. Llumpay chiriwan tikasqa yaku. Ninawan yanuspa mikuy cha­yachiy. - Anda picando la papa para cocinar. - Ayer levanté el muro con piedra. imapas umapi chiqapchay. Liberar, zafar. - El gato está persiguiendo al ratón. Aqchi. (r). Morado. - Kay Ilaqtapi yachay wasita paqarichisun. 140 Tullpuy. (s.t.) (s). 1- Ñuñusapam chay sipas - Esa joven tiene senos grandes. Suyay. (s). Llikiy. Selva. Hanaymanta chaqchukamuq yaku. - Llaqtanchik umalliq runaqa allin rimayniyuqmi. Ñaqcha. Verdad. ru­rasqanchikmanta, yachasqanchikman­ta mana qunqay. Artículo 28 Los Estados promoverán la plena e igualitaria participación de la mujer en las estructuras políticas de sus respectivos países como elemento fundamental para la promoción y ejercicio de la cultura democrática. - Cuando se llega a joven crece vello en las axilas. Chankatawan wasa huñuq tullu. (s). Icha Problema (Mat.) Arwi arwihina sacha, mikunapaq suytu ruruyuq. - Wakchayasqa ayllu Ilamkaywan puturichkanña. Valle in­terandino. Yanawan yuraq Ilimpi. Yaku chimpanapaq rurasqa ñan. Amaru. Rodilla. (s). (s). 55 Kipu. atina. - Los hijos no deben rebelarse contra sus padres. Utkumantapas millwamantapas rurasqa qaripa pachan; wiqawmanta hanayman churakuna pacha. - Chuqitam takachkanchik. (s). - Está temblando por el paludismo. Tapa. - Los productos maduran con el sol. - Lima llaqtapi yachaq runakunaqa wilkachuqawanmi unqunku. (s). Kumuy. Huqarikuy. Ñawipa muyuriyninpi yaku taqwiypas kuyuchiypas, imapas kuyu­chiy. - Qammi musquyniypi ñuqawan takanakuchkasqanki. (s). Pitapas pam­paman wichichiy. Yakupi yanusqa sara. Punchawpa piwi akchin. (s). Kuchi. - Vamos a estudiar a los renacuajos en el puquial. Upyay. Tragar. Artículo 9 La eliminación de toda forma de discriminación, especialmente la discriminación de género, étnica y racial, y de las diversas formas de intolerancia, así como la promoción y protección de los derechos humanos de los pueblos indígenas y los migrantes y el respeto a la diversidad étnica, cultural y religiosa en las Américas, contribuyen al fortalecimiento de la democracia y la participación ciudadana. Alga. Haylliy. - La mujer abortó a causa de su antojo no satisfecho. Musquy. Troje. (s). - El niño puja al no poder cargar. 63 - Hatun lirpupim Iliw wirpuy rikukun. 1. Astilla. Kulli sarata mirachin. 1. lskay makiwan qaquspa wiswi qurquy. - Hatun punchawkunapi Ilaqtaypi watyata ruranku. Toda persona tiene deberes respecto a la comunidad(...). - Saywaqa Illariypa ñañanmi. Wallpanchikmi pawarikun. Churiyakuq qari. (s). Enterrar. Hatun rimanakuymi kachkan. - Mi abuelo ya no escucha. Picar. Manta. En el ejercicio de sus derechos y en el disfrute de sus libertades, toda persona estará solamente sujeta 3. Cuero. - Anchatam aychata munani. - Akayta tukuruspaqa allintam uqitita pichakuna. Allpapiqa sasata purin yakupiñataq allinta wampun. Doler, dolor. herramienta para la urdimbre. Testículo. Wayrunqu, wankuyru, wanquyru, lachiwa ninkutaqmi. - Lirqu wawata hampichimuy. - Preparemos una sopita de maíz molido. (r). Ayllu. Aplanado. - Comemos mashua sancochada. Umanpi hiru muquchuyuq utaq chawa qara muquchuyuq waska. - Hagamos el corral de las ovejas. - Qatqiniraqmi tintinpa mikuyninqa. 160 Warmi. (s.t.) 1. Lagarto, lagartija. Rakuniraq tullu, qachqa rapi ichu; pukyuniqkunapi wiñaq hatun ichu. - Lava esa tapadera. - Me dio mareo. La OEA mantendrá consultas y cooperación continua con los Estados Miembros, tomando en cuenta los aportes de organizaciones de la sociedad civil que trabajen en esos ámbitos. Hambruna. Aywiy. wanquyrupa rurasqan añaka; miski wirumanta rurasqa ñutu rumichakuna, qallupaq añaka. Sunka. - Se ha cortado las venas. 39 - La garrapata de las vacas se elimina con el zumo de la cabuya. Unquq. Artículo 14.1. (s). (s). (s). Sullu. Kantiy. Caya. Turi. - Kuchi kankaqa miskillañam - El asado de chancho es riquísimo. Suti. 1. Wiskacha. Piedra preciosa. Paya. - Mikunankupaq papata yanuchkanku. Charpa. Allpamantapas, rumimantapas runa yachananpaq rurasqa. Humillarse, subestimarse. - La señorita de cara pálida está parada en la esquina. Sampa. Mana imayuq runa. - Millay uyayuqtam rikurqani. - Suriqa sumaq sumaq puruyuqmi. Llampu kaspiyuq qi­wa, qachu. (r). Michiy. Allin kay. Achikyay chayarqamunña. - Siratu uya runam. Chullalla. Pinqay. Pachak pachakcha tatki. - Chiwchikunaqa usasapam kachkas­qaku. Kallana. - Los niños nadan bien en el río. Cusco: Academia Mayor de la Lengua Quechua. Tuerto. (s). Iru. Arete. Pasanqalla. (s). (s). Árbol. (s). (r). Wakriy. - Kallanata rantirqamuni. El Artesano -Ate Teléfono: 625-3535 www.cecosami.com © PERÚ SUYUPI YACHAY KAMAYUQ Comercio Ñanpi 193 yupayniyuqpi – San Borja llaqtapi. Asuylawan qirupa qarantawan kulluchanta sumaqllata hurquy. Haylli takiy. (r). - Qiru tiyanapim samachkan. Tutan kanchaq urucha; tu-tapi ninachahina pawaykachaq urucha. 2. Ninapa rupaynin. (s). - La carne se había podrido con el sol. - No mezcles la lengua quechua con el castellano. kit de bienvenida corporativo, costo de terrenos eriazos, cuanto cobra un contador por declaración mensual en perú, representantes de la música chicha peruana, régimen de perfeccionamiento ejemplos, precio de perro poodle perú, experiencia de aprendizaje minedu ppt, origen del derecho de familia, examen de admisión pucp 2022 2, lista de aditivos del codex alimentarius, caja de smirnoff precio perú, carpeta de recuperación 2022 secundaria resuelto matemática, partes y funciones del oído externo, que pensaba sócrates de la educación, convenios internacionales universidad católica, qué es diversificación y contextualización curricular, lipopapada antes y después, símbolos del escudo nacional, remato casa en surco por viaje, proceso productivo del tabaco, trabajo de suficiencia profesional ejemplo, como hacer una experiencia de aprendizaje 2021, no quiero conocer a la familia de mi novio, polos deportivos para hombres, física malla curricular, inscripción para contrato docente 2023 y 2024, rimac reembolso prueba covid, tesis de marketing digital y fidelización de clientes, huelga nacional ,mañana, diferencia entre k1 y kick boxing, problemas del poder judicial, bacteria que produce diarrea del viajero, leyes mercantiles perú, ventajas y desventajas del concreto hidráulico, dinámicas de roles en equipo, protector solar eucerin con color tonos, la oración encuentro personal con dios, oraciones al señor de los milagros, reglamento de grados y títulos universidad continental, modelo de tríptico para aniversario de colegio en word, sulfato de potasio precio, derecho a la publicidad perú, carros pequeños para mujer, golosinas al por mayor centro de lima, proyecto de albergue para perros abandonados pdf, penca de tuna para la próstata, cinderella and four knights, fuentes del derecho doctrina, las herramientas moleculares pdf, argumentos en contra de fumar en lugares públicos, investigación sobre seguridad informática, mitsubishi 4x4 precio perú, temporada de lluvia en tarapoto, caja de registro medidas, unidad fiscal especializada en ciberdelincuencia, los 7 enfoques de la educación física, como citar la constitución política en apa, aceite de coco como lubricante, como hacer crecer las cejas en 2 días, canciones motivadoras para mujeres en español, 50 ejemplos de maquinaria pesada, cuanto cuesta la cepre unac, grindelia boliviana rusby, organigrama de la municipalidad provincial de huamanga, consecuencia jurídica, vistony grasa ep 2 lithium ficha tecnica, actividades de orientación educativa, ejemplo contrato nominado, curso aduanero y tributario sunat 2023, estudios de la personalidad normal y anormal, cambios fisiológicos en el embarazo pdf williams, que productos importa bolivia 2022, colegio militar pedro ruiz gallo, sesiones de aprendizaje del mes de diciembre para inicial, gimnasia rítmica niñas bogotá, despacho anticipado sunat 2022, polo tommy hilfiger hombre rojo, batidos verdes para aumentar masa muscular,

Inteligencia Lógico-matemática Resumen, Cuantos Años Dura La Carrera De Maestro, Pensamiento Crítico En Niños Ejemplos, Polera Bearcliff Hombre, Escritorios Gerenciales De Melamina, Proteína Para Aumentar Masa Muscular Casera, Mesa De Partes Virtual Devida, Temas Para Tesis De Ingeniería Industrial, Constancia De Egresado Unfv Contabilidad, Resultados Conareme 2022,

gramática quechua chanka pdfEnquiry Form (We will get back to you within 2 hours)

gramática quechua chanka pdfMaybe you like also

  • +86-17756049795
  • Facebook
  • Whatsapp
  • Email Us
  • Skype
  • gramática quechua chanka pdf Free Alerts on latest products

  • gramática quechua chanka pdfContact Us

    Address:No.372 BZ Rd,Luyang Industrial Zone,230041,Hefei,Anhui,China

    Email:[email protected]
    Tel:+86 055162587465
    Mob:+86 17756049795
    Web:artículo 122 del código procesal civil peruano